Normaal gesproken brengen we een derde van ons leven slapend door.
Maar er zijn ook mensen die aan vier tot zes uur slaap per nacht genoeg hebben.
Althans, dat beweren ze. want een mens heeft minstens zeven uur en drie kwartier slaap per nacht nodig om goed te kunnen functioneren.
Dit gemiddelde is gebaseerd op onderzoek naar de slaapbehoeften van de mens. Simpelweg kan worden gesteld dat de benodigde hoeveelheid slaap de hoeveelheid slaap is die ervoor zorgt dat we overdag niet slaperig zijn.
Slapen is een gezonde bezigheid, want tijdens je slaap heeft je lichaam de kans om zich te herstellen en klaar te maken voor de volgende inspannende dag.
In feite wordt er door je lichaam hard gewerkt terwijl je slaapt, want gedurende de nacht komen allerlei processen in je lichaam op gang.
Wat houdt slapen op zich in?
Slapen is veel meer dan een kwestie van ‘je ogen dicht doen’ en ‘in slaap vallen’. Onze slaap is opgesplitst in twee fasen, de non-REM slaap en de REM-slaap. Samen duren deze twee fasen tussen de 90 en 110 minuten.
De non-REM slaap is bovendien ook weer te verdelen in vier verschillende stadia.
1e stadium: de lichte slaap
Je ligt op bed, je oogleden worden zwaar en je dommelt langzaam weg. Zo kom je terecht in het eerste stadium waarin je eigenlijk nog half wakker bent. Je spieractiviteit vertraagt en er kunnen lichte spiertrekkingen optreden.
In deze fase van je slaap ben je vrij gemakkelijk weer wakker te maken.
2e stadium: de echte slaap
Als je het eerste stadium door bent gekomen, val je echt in slaap. Je hartslag wordt lager en daarmee ook je ademhaling. Deze fase van de slaap duurt ongeveer twintig minuten.
3e stadium: de diepe slaap
Je hartslag daalt nog verder en bereikt het laagste niveau. Kenmerkend in deze fase zijn de lange en trage deltagolven in je brein.
4e stadium: de zeer diepe slaap
Dit stadium wordt vaak samen met het derde stadium genoemd. Je bent in deze fase van de slaap moeilijk wakker te krijgen en wanneer dat toch gebeurt heb je moeite om je aan te passen aan je omgeving. Je voelt je meestal suf en gedesoriënteerd.
Dit is ook de fase waarin sommige kinderen in hun bed plassen, waarin mensen gaan slaapwandelen of waarin angstaanvallen kunnen voorkomen.
REM slaap
Na ongeveer 70 tot 90 minuten schakel je over van de non-REM slaap naar de REM-slaap. REM staat voor ‘Rapid Eye Movement’ en kenmerkt zich door een verhoogde breinactiviteit. Vaak is je brein op dat moment zelfs actiever dan wanneer je wakker bent.
Dit is dan ook de periode in je slaap waarin dromen voorkomen. De naam ‘Rapid Eye Movement’ refereert aan het feit dat in dit deel van onze slaap de ogen heel snel heen en weer gaan.
Hoewel de hartslag en ademhaling weer versnellen, zijn we niet in staat om ons lichaam te bewegen,
omdat onze spierfunctie nog vrijwel geheel is verlamd. Na de REM-slaap begint de bovenstaande cyclus opnieuw.
Maar wat gebeurt er verder in ons lichaam?
Collageen. Ken je de term ‘schoonheidsslaapje’ nog? Daar zit veel waarheid in, want gedurende je slaap herstelt de huid zich en is de productie van collageen het hoogst.
Collageen is een eiwit dat zorgt voor structuur in je lichaam. Het zit bijvoorbeeld in je tanden en botten,
maar ondersteunt ook je organen en het geeft stevigheid aan de bloedvaten. Overigens neemt de productie van collageen in je lichaam al vrij snel af, na je 25e levensjaar.
Zie daar de verklaring voor het feit dat de huid minder glad en strak is naarmate je ouder bent.
Lengte en gewicht
Als we slapen worden we iets langer. Als we opstaan wordt dat effect echter weer teniet gedaan door onze verticale houding. Dit houdt verband met het vocht in de tussenwervelschijven. De geleiachtige kern van deze schijven wordt overdag samengeperst tijdens het staan of zitten.
Hierdoor gaat vocht verloren en zakt de boel als het ware een beetje in. Door te slapen kan het vochtverlies weer worden gecompenseerd, omdat de druk vermindert en de tussenwervels dus iets kunnen uitzetten.
Tegelijkertijd neemt ons gewicht ook wat af. Dat komt omdat je veel vocht verliest in de nacht
(transpiratie, ademhaling) terwijl je dat niet kunt aanvullen zolang je slaapt. De volgende dag wordt dat verlies weer gecompenseerd, zodat je er uiteindelijk niet echt lichter op wordt.
Bloeddruk
Onze bloeddruk daalt wanneer we slapen. Bij het opstaan is de bloeddruk juist op zijn hoogst. Het is verstandig om de bloeddruk regelmatig te laten controleren. Stress en overmatige inspanning zijn ook van invloed op de bloeddruk, voeding speelt ook een belangrijke rol.
Slaapstuip
Herken je dit…? Je ligt in bed, je valt in slaap en opeens heb je het gevoel dat je valt. Je lichaam schokt even, alsof je ergens van schrikt. Deze zogenoemde hypnagoge schok heeft wetenschappers al heel wat denkwerk bezorgd.
Verondersteld wordt dat het te maken zou kunnen hebben met stress, angst of een verstoorde nachtrust.
Ook wordt wel gesteld dat dit in feite een soort mini REM-slaapjes zijn.
Temperatuur
De lichaamstemperatuur daalt in onze slaap. Tussen drie en vier uur in de nacht zijn we het koudst; dit komt doordat de productie van melatonine in ons lichaam verstijft in de nacht.
Het verklaart ook meteen de relatie tussen een goede nachtrust en de temperatuur in de slaapkamer. Wanneer het te warm is, kan het lichaam de warmte niet meer goed kwijt en slapen we minder goed.
Zorg ervoor dat de temperatuur in de slaapkamer tussen de 16 en 18 graden is.
