Is het wel eens bij je opgekomen waarom sommige mensen regelmatig hoofdzakelijk praten over stress in het werkleven, terwijl voor anderen het woord stress niet eens in hun vocabulaire voorkomt?

Heb jij toevallig geen last van stress? Maar wist je dat dit vaak niet herkend wordt door vrouwen?

De keren dat ik vrouwen in mijn coachpraktijk en daarbuiten heb horen zeggen dat ze geen last van stress hebben, zijn niet meer te tellen. Na enig doorvragen, wordt vaak duidelijk dat we de addertjes onder het gras niet zien. Maar ja daarvoor zitten ze onder het gras.

Stress afweersysteem

Helaas hebben we tegen de tijd dat we de overgang ingaan, zo rond ons 45ste, ons stressafweersysteem zo lang door de mangel gehaald dat die is uitgeput en ons niet meer kan beschermen. Dat kan ons duur komen te staan. Ik leg vijf addertjes voor je bloot.

Oestrogeen

Het eerste addertje is oestrogeen, het vrouwelijk hormoon. Daar is niks mis mee hoor. Het maakt ons vrouw. Wij kunnen dankzij dat hormoon beter dan mannen blijven functioneren onder chronische stress.
Oestrogeen beschermt ons.

Gelukkig hebben we er een half leven lang bergen van dus het blijft ook heel lang relatief goed met ons gaan. Tijdens de overgang nemen de oestrogenen die wij voornamelijk in onze eierstokken produceren, hand over hand af.

Onze bijnieren zouden vanaf dat moment in principe de honneurs van de oestrogeenproductie moeten gaan waarnemen, ware het niet dat we die kleine kliertjes in de voorafgaande jaren onbewust over de kling kunnen hebben gejaagd. Die zijn dan de uitputting nabij en doen niet meer wat ze onder vitale omstandigheden zouden moeten doen.

Wat zijn de symptomen?

Het tweede addertje is ons hart. Bij mentale stress bijvoorbeeld neemt de bloedstroom rondom het hart van onze mannen toe. Bij vrouwen niet. We voelen mede daardoor een hartaanval - toch een knoeperd van een aanwijzing dat er sprake is van stress - bij lange na niet aankomen.

Ook al niet omdat we de overige symptomen, die bij ons ook al vaak anders zijn dan bij mannen, niet kennen. Daardoor vermoeden we eenvoudigweg niet dat we mogelijk onder behoorlijke stress leven.

Het derde addertje is ons gebrek aan kennis van stress. We zijn opgevoed met het idee dat stress twee mogelijke reacties veroorzaakt: vechten of vluchten.

Ik herinner me dat ook nog heel scherp uit de biologielessen. Je denkt misschien net als ik: 'Ik heb geen vecht- of vluchtreactie, dus pfew geen last van stress'.

Vrouwelijk

Er is echter nog een derde reactie op stress. Namelijk ‘verzorgen en vrienden maken’, een typisch vrouwelijke reactie. Dat is een lastige reactie want als je gaat zorgen en vriendjes maken, denk je zo een-twee-drie niet dat stress je drijfveer is.

Persoonlijk ervaar ik die toestand overigens als een soort verstillen, blijven zitten waar je zit en je niet verroeren terwijl je ondertussen haarscherp de situatie in kaart probeert te brengen om die te kunnen controleren.

Deze derde reactie is minder beschreven omdat het meeste onderzoek naar stressreacties (en ook naar hartinfarcten) onder mannen is gedaan.

Oxytocine

Al dat zorgen en vriendjes maken, kan - onverwacht misschien - voor veel stress zorgen. We blijven maar contact maken, inleven, meedenken, onderhandelen en meeveren en komen met oplossingen die (bijna) voor iedereen bevredigend moeten zijn.

Dat doen we omdat we het hormoon oxytocine nodig hebben om stress te kunnen managen. Oxytocine is ook wel bekend als het bindingshormoon.

Status

Het vierde addertje is verzorgen en vriendjes maken. Nu zul je denken: dat heb je al gezegd. Maar, behalve dat we die niet als stressreactie herkennen, is er meer over te zeggen.

Als het ons niet lukt om alle neuzen dezelfde kant op te krijgen, houden we daar last van (geen oxytocine) maar ook als het ons wel lukt kan dat stress zijn.

Vooral als je werkomgeving je er niet de waardering en het respect geeft die jij ervoor wilt krijgen.
Hetgeen nogal eens het geval kan zijn omdat ‘verzorgen en vrienden maken’ geen hoge status heeft.

Spelregels

Dan is er nog een vijfde addertje. Het kopiëren van de spelregels voor succes van onze mannen. We vinden onder invloed van de bevrijdende emancipatiegolven dat we hetzelfde moeten kunnen. De gedachte alleen al dat we mogelijk ‘anders’ zijn dan mannen roept bij veel vrouwen al stress op.

Omdat we niet willen doorgaan voor ‘anders’ want ‘anders’ heeft hier vaak de betekenis van ‘minder’.
Die spelregels zijn logischerwijze meer geschikt voor mannen die er eeuwen (onder elkaar) over hebben kunnen doen om ze te verfijnen en minder vanzelfsprekend voor vrouwen.

En alles wat minder vanzelf gaat, roept nu eenmaal stress op.