Criminele bendes hebben een nieuwe goudmijn ontdekt: voedsel namaken.
'De winst is groter dan met drugs. Want niet iedereen is een junkie, maar iedereen moet wel eten en drinken. De afzetmarkt is dus groter,'
zegt Chris Vansteenkiste van Europol.
Duizenden en duizenden kilo's vis, maar ook bouillonblokjes, snoepgoed, koffie, champagne, whisky en wodka: na een jaarlijkse operatie van Europol tegen namaak blijkt dat zowat alles wordt vervalst. 33 Landen namen deel aan de operatie die eind vorig jaar begon en tot enkele weken geleden duurde in zowel Amerika, Azië als Europa.
96 Verdachten werden opgepakt. De resultaten van sommige landen lopen nog altijd binnen. Momenteel staat de teller op 1.260 ton vervalst voedsel, en voor meer dan 430.000 liter aan nepdrank. Op het lijstje onder andere: 131.000 liter valse olijfolie, meer dan 80.000 koekjes en chocoladerepen, 20 ton kruiden, 186 ton granen en 42 liter honing.
Fout label
'Het probleem is dat mensen niet kopen wat ze denken te kopen,' zegt Chris Vansteenkiste, een Belg die diensthoofd Namaak is bij Europol. 'Wie op een markt in Turkije een Louis Vuitton-handtas van tien euro koopt, weet: dit is namaak. Het probleem is dat weinig mensen erbij stilstaan dat het voedsel dat ze kopen vervalst of fout gelabeld is.'
De topman van Europol zegt dat de georganiseerde misdaad achter de namaakhandel zit. 'Ze stappen van drugshandel af omdat ze met voedsel maar enkele maanden cel riskeren in plaats van enkele jaren met drugs. Daarnaast is hun afzetmarkt ook veel groter. Niet alle elf miljoen Belgen zijn junkies, maar ze moeten wel allemaal eten en drinken. Dan maakt het niet uit dat de winstmarge op een chocoladereep veel kleiner is dan op een lijntje cocaïne. Het totaalplaatje zal veel groter zijn. Ook al investeren ze vaak zwaar in machines en arbeidskrachten om de voedingsartikelen te produceren of te verpakken,' zegt Vansteenkiste.
Slakken
Hij betreurt dat de publieke opinie niet zwaar aan de feiten lijkt te tillen. 'Meestal vormen die gangsterpraktijken geen gevaar voor de gezondheid. Ze verpakken bijvoorbeeld zalm uit kwekerijen als wilde zalm. Omdat de consument bereid is drie keer zo veel te betalen voor zo'n vis. Is dat gevaarlijk? Neen. Maar het is bedrog.'
Af en toe spelen de nepvoedingsfabrikanten wel met de voedselveiligheid. Tijdens de recente operatie nam de Spaanse politie 4,5 ton slakken in beslag. Die waren allesbehalve geschikt voor consumptie, omdat ze op straat waren opgeraapt.
Fenomenale winstmarges: dat is de drijfveer van de bendes. 'In oktober vorig jaar bleken gangsters topwijn van de Franse wijngaard Romanée-Conti te hebben nagemaakt. Die flessen in beperkte oplage gaan normaal de deur uit voor prijzen tot 9.500 euro het stuk. De daders profiteerden van het feit dat kopers die wijn meestal kopen om hem te bezitten en niet om te drinken. Zo merkten ze gewoon niet dat er goedkope tafelwijn in de flessen stak,' zegt Vansteenkiste.
Voor België waren de douane en het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) betrokken bij de operatie met de naam Opson - Grieks voor voedsel. In de marge van dat onderzoek werd in ons land 23 ton voedsel in beslag genomen.
Het ging voornamelijk om Chinese artikelen zoals kippenpoten, eend en melkproducten. 'Het was geen namaakvoeding, maar de afkomst en de bestemmeling waren onduidelijk. Smokkelwaar, verborgen in een container met potjes noedels,' zegt FAVV-inspecteur Stijn Adriaenssen.
Volgens Chantal De Pauw van de FOD Economie is namaakvoeding in ons land geen issue. 'Onze experts kwamen het nog nooit tegen. Maar onze controles en middelen zijn natuurlijk ook beperkt. Alles controleren is allang niet meer mogelijk,' zegt De Pauw.
Niet iedereen is een junkie, maar iedereen moet eten. Dan maakt het niet uit dat de winstmarge op chocolade veel kleiner is dan op een lijntje cocaïne.
Chris Vansteenkiste, hoofd namaak Europol.
