Kerstmis is een lastig feest voor het familieleven.
Omdat de hoog gespannen verwachtingen er zo’n druk op leggen.
Het moet vooral leuk zijn en harmonieus.
Iedereen op z’n best: met generaties die in liefde zijn verbonden. Als partner en moeder van jonge kinderen voel je vanaf half november voortdurend de loden last van verwachtingspatronen op je schouders.
Eerst de Sinterklaasviering, dan de Kerst. Onmiddellijk na Sinterklaas gebiedt ieder vrouwenblad dat je als vrouw mooi, stralend en sexy met de Kerst moet zijn.
Overal in winkels glinsteren dan al de rode lingeriesetjes, de zwarte jurkjes met diepe decolletés, de schoenen met stilettohakken. Vervolgens puilen die bladen uit van de wenken hoe je huis versiert dient te worden volgens de laatste kerstmode.
Wat er aan vijf gangen op tafel moet staan, hoe je je kinderen in lieftallige engeltjes kunt veranderen en je man in een glamour dressboy. Die zich dan als een charmante gastheer bezint op de juiste wijnen en de openhaard aansteekt.
En dan is, zo getuigen de foto’s, alles klaar voor het grote, gezellige zitten. Met opa en oma erbij,
tussen kaarsjes, de kerstliederen en de lekkernijen.
Die giga-romantisering van Kerstmis als familiefeest moest verboden worden. Omdat het strijdig is met de menselijke natuur. Als op slag alles anders is, het huis, de dagindeling, je kleren en het eten, dan reageert die menselijke natuur verstoord.
Om het even of dat de natuur is van kleine kinderen of volwassenen. Ieder raakt uit zijn doen, irritaties bloeien op, kregeligheid ligt op de loer. Kinderen maken ruzie, kliederen hun kleren onder.
De verplichting aardig en gezellig te zijn, maakt dat je soms op spitsroeden moet lopen. Niet alle grootouders zijn beminnelijke mensen die hun op- of aanmerkingen voor zich houden.
De moderne, wisselende relatiepatronen maken het Kerstfeest extra gecompliceerd. Met Kerstmis sluiten de familiegelederen zich eensgezind, zij het soms moeizaam.
Want wat doen we met Kerstmis met moeder? Wat met de net gescheiden broer? Een op de vier huwelijken strandt. Ruim tien procent van de Nederlanders heeft een homoseksuele relatie.
Trouwen, scheiden, weer een relatie, een tweede leg: als je het zelf niet aan den lijve meemaakt, dan toch wel in je familie en directe omgeving.
Een vriendin van mij heeft, in een nieuw huwelijk, ook drie soorten kinderen: die van haar, die van hem en
‘die van ons’. Al die uiteenlopende bloedlijnen in huis hebben plukjes onvervreemdbare familie. Die vaak moeilijk verenigbaar zijn met het nieuwe deel van de familie.
Je kunt wel scheiden van een man of een vrouw, maar ze blijven de vader of moeder van je kinderen. Met alle rechten die daarbij horen. Om over de betrokken grootouders nog maar te zwijgen. Die hebben meestal de minste rechten.
De ‘patchworkfamilie’ is een moeizame realiteit waaraan alle betrokkenen het hoofd moeten bieden. Zelf zou ik proberen het om en om te doen. Het ene jaar Kerst met z’n allen, het andere jaar Oud & Nieuw.
Lukt dat niet, dan zou ik van de nood een deugd maken. Wegwezen uit dat land vol lichtjes. Naar de sneeuw of de zon. Hetgeen overigens tal van Nederlanders met een ongebroken familieleven ook doen.
Kerstmis vieren is voor bijna iedereen een hele kunst die bezwijkt onder te hoge verwachtingen. Niet voor niets staat het feest hoog op de officiële stresslijst, tussen verhuizen en scheiden in.
We maken elkaar in deze tijd met z’n allen gek, maar het is niet verboden om dat te weigeren. Je kunt Kerstavond vieren met een warm en koud ontbijtbuffet, veel kaarsjes en een nachtwandeling. Of alleen een brunch op eerste Kerstdag.
En vervolgens je eigen gang gaan. Korte metten maken met al die overspannen verwachtingen geeft bevrijding. En vrede in je huis.
