Vroeger dacht je bij het woord ‘gezin’ aan twee ouders met een of meerdere kinderen.

Ouders die in de lange rit van hun huwelijk bij elkaar bleven.

Kom daar tegenwoordig maar eens om.

Gezinssamenstellingen, opvoeding en maatschappij zijn ingrijpend veranderd. Het ‘patchwork’ gezin is in de mode geraakt. In zo’n gezin wonen kinderen uit eerdere relaties, vaak gecombineerd met nieuwe kinderen van pa en ma samen. Zo’n gezin wordt ook wel fusie -, mikado- of mozaïekrelatie genoemd.

Ik herinner mij nog goed hoe een vriendin van mij met haar twee kinderen en een nieuwe partner naar Amerika vertrok en na drie jaar even terug in Nederland bij mij op bezoek wilde komen. Het huis waarin wij toen woonde had een grote oprit met grind en toen de auto daar stopte, kwam zij als eerste eruit.

In haar kielzog liepen vier kinderen. Toen ook haar nieuwe echtgenoot verscheen en zij de verbazing op mijn gezicht zag, zei ze aanwijzend: ‘Die zijn van hem’ en die zijn van ‘mij’.  Vervolgens wees ze lachend naar haar buik: ‘Deze is van ons’.

Ze moest lachen om mijn verbazing. ‘Tja verklaarde ze, het leek ons toch wel leuk om nog samen een kind te hebben’. Toen ze na een paar uur vertrokken waren, dacht ik: hoe hanteer je zo’n gezin? Hoe vier je de verjaardagen, Sinterklaas, Kerstmis? Al die verschillende lapjes familie?

Sommigen  hebben hun kleur verloren, je wilt er niets meer mee te maken hebben. Maar de grootouders van je eerste man hebben die geen rechten om hun kleinkinderen nog te zien?

Ik hoorde onlangs het verhaal van een oma die geen contact meer had met haar kleinkinderen. Dat mocht niet van haar schoondochter, als straf voor de scheiding die haar zoon had doorgedrukt.

Maar deze oma wist wanneer de pauze van de school was en daar ging ze met enige regelmaat naar het plein toe met snoep, haar drie kleinkinderen op het hart drukkend:  ‘Niets tegen mama zeggen hoor'. En ieder jaar bleef ze mooie verjaardagskaarten voor die kinderen uitzoeken.

Scheiden is bijna altijd lijden

Maakt de stralende herinneringen aan een relatie die zo mooi en hoopvol begon, dof, waardeloos voor degene die per se wil scheiden en de ander machteloos achter laat. Natuurlijk is dat te voorkomen met enige wederzijdse redelijkheid, maar dat is scheidende paren lang niet altijd gegeven.

In tegendeel, ‘de vechtscheiding’ is een hardnekkig verschijnsel geworden. Als de scheiding een feit is, komt er nog een andere scheiding. Er ontstaat een ‘koude kant’, de afgewezen partij. Wie  mag er nog wel en wie mag er absoluut niet meer op de diverse verjaardagen of andere feestjes komen? 

De nieuwe aan elkaar genaaide familie is wennen en soms went het nooit echt. Onlangs hoorde ik van een gescheiden vriendin dat haar ex-schoonouders haar altijd een keer per jaar uitnodigde voor een etentje.

Het was hun zoon geweest die de scheiding wilde. Zijn ouders hadden daar zeer onder geleden. Temeer omdat de nieuwe keus van hun zoon niet bepaald hun voorkeur had. En zij graag ieder jaar weer opnieuw wilde weten hoe het nu werkelijk met hun ex-schoondochter ging.